GRIP geeft handvatten aan het multidisciplinaire team om de onderliggende oorzaken van het probleemgedrag te vinden en daar met elkaar een oplossing voor te vinden. Onderliggende oorzaken van probleemgedrag kunnen bijvoorbeeld onvervulde behoeften zijn, stress of de manier waarop ouderen proberen om te gaan met veranderingen in hun leven.

Doel van GRIP

• kwaliteit van leven van mensen met dementie verbeteren
• mensen met dementie, en hun naasten, voelen zich prettiger
• minder gebruik van psychofarmaca, waarvan het effect en de bijwerkingen onduidelijk zijn

Kijk en luister naar de ervaringen met GRIP via deze video:

Over GRIP

GRIP is door GERION in samenwerking met het UKON-netwerk en UNO-VUmc ontwikkeld en door onderzoeker Sandra Zwijsen geïmplementeerd en geëvalueerd.

Voor wie?

Psychogeriatrische afdelingen van verpleeghuizen en voor kleinschalige woonvormen. Ook ambulante- en thuiszorgteams werken met GRIP. Het ideale GRIP-team bestaat uit een zorgmedewerker (bijvoorbeeld EVV-er of geriatrisch verpleegkundige), een arts of manager (bijvoorbeeld teamleider, kwaliteitsfunctionaris) en een psycholoog.

GRIP in 4 stappen

1. Vroegtijdig vaststellen van probleemgedrag door verbeterde signalering door verzorging, aan de hand van een scorelijst (NPI-Q). Het advies is om elke 6 maanden de bewoners van de afdeling te screenen.
2. Afhankelijk van de signalen, kan eventuele analyse van het gedrag plaatsvinden met behulp van een werkblad, dat wordt doorgegeven aan de arts (bij een lichamelijke oorzaak) en/of aan de psycholoog (bij een mogelijk psychische oorzaak).
3. Als er sprake is van probleemgedrag, is de volgende stap het opstellen van een behandelplan, -doel en evaluatiemoment door de arts en/of psycholoog.
4. Evaluatie van de behandeling met het team door de arts of psycholoog.

GRIP in Fierit

De stappen voor Methodisch werken met GRIP kunnen vanuit ons ECD Fierit ondersteund worden. De methode GRIP is daarvoor gestandaardiseerd, aanvullend met workflow (taken komen automatisch op de takenlijst) en een plan structuur. Er kan gerapporteerd worden op de doelen en interventies die zijn opgesteld via GRIP. Ook kunnen deze getoond worden in de ZorgApp.

Randvoorwaarden om GRIP in Fierit goed te gebruiken

• Gebruik van workflow en de takenlijst
• Autorisaties per rol zodat taken bij de juiste gebruikersgroepen naar voren komen
• Methodische training in GRIP. Neem voor een train-de-trainer cursus contact op met GERION.

Wil je meer weten over deze module? Neem dan contact met ons op!

De zorg verslimmen met datagedreven oplossingen, dat is de missie van Tenzinger. Klinkt mooi, maar voor velen ook erg abstract. Daar kan Derkje Andrée Wiltens, Business consultant bij Tenzinger, zich alles bij voorstellen. “Veel van onze klanten houden handmatig allerlei Excellijstjes bij. Ze zien niet in dat ze daarmee dubbel werk doen, want die informatie staat meestal ook al ergens in hun ECD, HR-systeem of financiële administratie. Als je de informatie die je vastlegt combineert met informatie uit andere systemen en bronnen, heb je een veel betere basis om analyses te maken waardoor je real-time inzicht krijgt in de stand van zaken.”

Declaratiedashboard

Lilian Roos, dataconsultant bij Cure4, het label van Tenzinger dat zich specialiseert in outsourcing, kan tientallen voorbeelden noemen van lijstjes die kunnen worden omgezet in visuele dashboards. Het is haar dagelijkse werk om hierover na te denken. “Bij Cure4 nemen wij de zorg-, financiële, salaris- en/of personeelsadministratie van zorgorganisaties over. We kijken dan altijd hoe we de administratieve processen eenvoudiger kunnen inrichten, zodat we dezelfde hoeveelheid werk met minder mensen kunnen doen.” Het maken van dashboards op basis van informatie die al in een financieel systeem, HR-systeem of EPD wordt vastgelegd, is één van die manieren.

Ze noemt als voorbeeld een declaratiedashboard, dat met een druk op de knop inzichtelijk maakt hoe hoog je budgetplafond is, hoeveel je van dat geld al hebt gedeclareerd en aan welke producten. Het dashboard zou een voorspelling kunen maken waar je aan het eind van het jaar op uitkomt, rekening houdend met de in- en uitstroom van cliënten en de productiviteit van de behandelaren. “De stand van zaken rond declaraties is één van de belangrijkste KPI’s waar het management van een zorgorganisatie op stuurt, maar om goed inzicht te verkrijgen schrapen ze vaak informatie uit allerlei systemen bij elkaar. Dat is niet alleen tijdrovend, maar ook foutgevoelig. Bij Tenzinger bouwen wij dashboards die continu real-time inzicht geven in de status.”

Maatwerk of kant-en-klaar dashboard

Dit kunnen maatwerk dashboards zijn, specifiek ontwikkeld voor één organisatie en precies aansluitend bij de manier waarop die organisatie haar zorgadministratie en financiële administratie heeft ingericht. Maar Cure4 heeft voor MijnZorgDeclaratie ook een kant-en-klaar dashboard ontwikkeld voor kleinere zorgorganisaties. “Hun bedrijfsvoering is namelijk redelijk ‘recht-toe-recht-aan’, waardoor een standaard dashboard goed werkt. Bij grote organisaties met meerdere locaties en meerdere vormen van zorg is het complexer. Er zijn dan verschillende manieren waarop je je zorgadministratie kunt inrichten en daarom is in die gevallen vrijwel altijd maatwerk nodig”, zegt Lilian.

De dashboards worden gebouwd door 6Gorilla’s. Doris Bakker, BI-consultant bij 6Gorilla’s, zegt: “Ons specialisme is om data te vertalen naar informatie waar je op kunt sturen. Daar komt veel bij kijken. Je moet allereerst weten: welke informatie heb je precies nodig om betere beslissingen te kunnen nemen? Dat betekent dat we goed moeten doorvragen, want vaak zit er een vraag achter de vraag. Daarna kijken we: welke data hebben we nodig om deze vraag te beantwoorden? Vervolgens is het de kunst om deze data, die vaak in verschillende systemen staat, centraal te ontsluiten op ons dataplatform. Dit platform is in staat om ruwe data uit verschillende systemen te converteren naar de juiste zorgstandaarden, waardoor de data klaar is voor analyse. Tot slot denken wij na over de visualisatie: hoe presenteren we de informatie zo dat het duidelijk is en de eindgebruiker die slechts op één manier kan interpreteren en er direct mee aan de slag kan?”

Gecombineerde data geven je een veel betere basis om analyses te maken

Van voortraject tot nazorg

Drie labels van Tenzinger werken intensief met elkaar samen, vertelt Derkje. “De Tenzinger Business consultants hebben veel toegevoegde waarde in het voortraject. Wij zijn gespecialiseerd in procesoptimalisatie en kennen daardoor de processen van onze opdrachtgevers goed. We zien bij welke organisatieonderdelen en processen er een informatiebehoefte is en weten goed hoe we hierop kunnen inspelen. Voor het daadwerkelijk ontsluiten, structureren en standaardiseren van de data werken we samen met 6Gorilla’s. Zij hebben ook veel expertise in het bouwen en valideren van de dashboards, waarna wij de implementatie verzorgen en ervoor zorgen dat ze in de praktijk ook daadwerkelijk worden gebruikt. We zijn dus echt een verlengstuk van elkaar.” Derkje en Doris hebben Lilian erbij gevraagd omdat zij vakinhoudelijk veel weet van datavisualisatie. “Ik denk veel na over storytelling: hoe presenteer ik de informatie zo dat het dashboard een verhaal vertelt? Ik wil graag dat een dashboard voor zich spreekt en dat het aanzet tot actie doordat je in één oogopslag ziet: dit loopt niet goed dus hier moet ik iets aan doen”, legt Lilian uit.

Helder doel

Eén van de opdrachtgevers waar de drie dames voor aan de slag gingen, is iHUB, een organisatie die jeugdzorg, speciaal onderwijs en jeugd-ggz biedt. Omdat de organisatie zo breed en divers is, zijn er veel verschillende softwareapplicaties in gebruik. Er is een grote behoefte aan sturing op basis van gecombineerde data die verspreid staat over meerdere applicaties. Derkje: “Zij hebben een informatieanalist in dienst die al veel voorwerk had gedaan. Hij had circa twintig KPI’s geformuleerd waar iHUB op wil gaan sturen. Hij had ook al uitgezocht welke data nodig zijn om dat inzicht te verschaffen. Wij hebben meegedacht over welke mensen wat gaan doen met de stuurinformatie en wat dat dan betekent voor hoe je die informatie weergeeft. Want een locatiemanager wil andere gegevens zien dan een behandelaar of manager bedrijfsvoering.” Toen dit helder was, kon de data worden ingeladen in het dataplatform van 6Gorilla’s, zodat de data gestructureerd en gestandaardiseerd kon worden.

Pas daarna kon het team beginnen met het bouwen van de dashboards. Doris: “Op basis van de eerste inventarisatie gaan we de diepte in. We merken dat opdrachtgevers in hun hoofd vaak al een idee hebben van wat ze willen zien, maar als we doorvragen blijkt dat verschillende mensen verschillende verwachtingen hebben. Het komt ook regelmatig voor dat ze data registreren op een andere manier dan hoe we die vooraf bedacht hebben. Dan moeten we dus een andere oplossing bedenken of de views zo aanpassen dat het dashboard wel de juiste data samenbrengt. Ook kan het zijn dat de brondata onvolledig is, waardoor er eerst een datakwaliteitsproject moet worden gestart.”

Onderbuikgevoel kwantificeren

Datagedreven werken levert verschillende voordelen op. Anders dan wat je weleens in de ICT-vakmedia leest, leidt het zelden tot volledig nieuwe inzichten, zegt Lilian. “Het is negen van de tien keer zo dat de data een bepaald onderbuikgevoel bevestigen. Ze helpen om een gevoel te kwantificeren. In plaats van ‘ik heb het idee dat de wachtlijst langer wordt’ kun je zeggen: voor deze vorm van zorg is de wachtlijst nu zoveel weken en voor deze vorm van zorg zoveel weken. Je kunt veel preciezer de vinger op de zere plek leggen en daardoor ook beter en gedetailleerder onderbouwen waardoor dat komt.”

Sommige dashboards geven ook feedback op de manier van werken, denk bijvoorbeeld aan een dashboard over declaratiefouten en niet gedeclareerde zorg. “Je kunt in een dashboard redenen inzichtelijk maken waarom bepaalde zorg niet kon worden gedeclareerd. Zo geef je gerichte feedback op basis waarvan een zorgorganisatie zijn processen kan verbeteren”, zegt Lilian. “Zo’n KPI gaat dan echt leven en mensen gaan hun best doen om de fouten te reduceren.”

Een dashboard moet aanzetten tot actie: dit loopt niet goed, hier moet ik iets aan doen

En het wordt nog interessanter als dashboards ook een voorspellende functie hebben. Op basis van de status van de huidige behandeltrajecten en de indicaties van cliënten op de wachtlijst, kun je bijvoorbeeld voorspellen welke zorg je over een halfjaar levert. Zo kun je beter anticiperen op wat komen gaat. De voordelen liggen dus op diverse vlakken. Derkje concludeert dan ook: “Het ontwikkelen van dashboards vraagt natuurlijk een initiële investering. Maar het is in deze tijd van krapte op de arbeidsmarkt echt zonde dat medewerkers handmatig Excellijstjes moeten maken, terwijl wij je kunnen helpen de data vanuit de verschillende systemen te combineren en inzichtelijk te maken. Uiteindelijk verdien je de investering ook terug. Die kans moet je niet laten lopen.”

Dit artikel stond ook in het Zorgverslimmers magazine 2023, dat bomvol innovatieve oplossingen en ideeën staat. Heb je het magazine gemist? Vraag het dan gratis aan en ontvang het digitaal of per post. 

Zeg je zorg, dan zeg je personeelstekort. Het gaat de afgelopen jaren over bijna niets anders. Hoge administratieve lasten, weinig handen aan het bed, vakantieroosters die niet rond te krijgen zijn en jongeren die steeds langer moeten wachten op toegang tot jeugdzorg. Tijdens, maar ook in de nasleep van de coronacrisis, werden we nog eens extra pijnlijk met de neus op de schrijnende feiten gedrukt: de zorg loopt op haar tandvlees.

Zorgorganisaties staan dan ook te springen om nieuwe collega’s, terwijl nieuwsberichten over de zorg een steeds onaantrekkelijker beeld schetsen van hoe het is om er te werken. Minder mensen betekent meer werkdruk, en meer werkdruk betekent vervolgens weer – je raadt het al – minder mensen. Dit is een vicieuze cirkel die zo snel mogelijk moet worden doorbroken.

Willen we dit blijvend oplossen, dan moeten we in de zorg extra goed luisteren naar de mensen die hun baan opzeggen. Bijna een kwart van de zorgprofessionals die hun baan in de zorg opzeggen, verlaat namelijk óók de sector. En dan hebben we het nog niet eens over de zorgmedewerkers die hun baan in dienstverband opzeggen, om vervolgens als ZZP-er weer in de zorg aan de slag te gaan.

Maar zit daar niet juist een verband? Want de redenen waarom zorgprofessionals de zorgsector verlaten, vertonen bijzonder veel overeenkomsten met de redenen waarom een toenemend aantal mensen kiest om als ZZP-er in de zorg te beginnen. Zo zeggen zorgprofessionals in dienstverband hun baan het vaakst op vanwege te hoge werkdruk, maar ook vanwege de druk om uren te verantwoorden. De beweegredenen om als ZZP-er in de zorg te starten, zijn onder andere een betere werk-privé balans (flexibiliteit) en meer autonomie in het eigen werk.

Luister goed naar de beweegredenen om ZZP-er te worden en leer daarvan.

Zorgorganisaties beklagen zich vaak over het toenemende aantal ZZP-ers. Zo zouden ze teveel macht hebben en bijvoorbeeld bij de dienstverdeling ‘de krenten uit de pap vissen’, waardoor vaste medewerkers de minder populaire diensten krijgen. Dit zijn inderdaad lastige praktische dilemma’s. Maar: erger je je alleen aan dit fenomeen, dan sla je de plank mis. Voor velen is het ZZP-schap namelijk de énige vorm om in de zorg te kunnen blijven werken. Van die behoefte aan flexibiliteit en autonomie moet de zorgsector in zijn geheel leren. Gebeurt dat niet, dan zal deze trend alléén maar groeien, zeker bij de jongere generatie. Want vooral de twintigers en dertigers van nu leven niet meer om te werken, maar werken om te leven.

De twintigers en dertigers van nu leven niet meer om te werken, maar werken om te leven.

Moeten we het ZZP-ers dan helemaal naar de zin maken? Integendeel, de focus moet liggen op het tevreden stellen van je huidige medewerkers, zodat vertrekken (of het ZZP-schap) niet eens in ze opkomt. Het ZZP-schap is in mijn optiek niets anders dan een roep om verandering. Luister daarom extra goed naar je vertrekkende medewerkers, dan weet je waar de belangrijkste problemen zitten die om een oplossing vragen. Ongetwijfeld zul je dan ook horen dat de administratieve lasten moeten worden verminderd, en daarvoor kun je ons dan weer bellen 😉

Zo behoud je young professionals in de zorg
Luister ook de aflevering van Tenzinger Talk waarin Vincent vertelt hoe je young professionals kunt behouden in de sector.

Je hoeft maar aan het woord ‘data’ te denken en je wordt al overspoeld met enorme – en oneindige – mogelijkheden die het gebruik van data biedt. Ook in de zorg wordt het potentieel van data steeds meer benut om te kunnen sturen op betere en betaalbare zorg.

Maar wie een heel klein beetje verder kijkt, ziet al snel dat het gebruik van data grote impact kan hebben op mensen. Maatschappelijke discussies te over als het bijvoorbeeld gaat om het gebruik van data door de overheid om “efficiënter” toeslagen te kunnen toekennen. Dit laat zien dat het gebruik van data ook heel veel vragen oproept. Juridische én ethische vragen. In de zorg zie je dat terug in vragen als ‘maak ik geen inbreuk op het medisch beroepsgeheim?’ of ‘moet ik mijn cliënten informeren of misschien wel om toestemming vragen?’

Ingewikkelde vragen die kunnen voelen alsof ze innovatie belemmeren. ‘Strenge privacyregels hinderen (medisch) onderzoek’ of ‘de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) blokkeert het gebruik van data voor nieuwe ontwikkelingen’ zijn uitspraken die ik vaak hoor. Maar is dat ook echt zo?

Aristoteles, filosoof en de grondlegger van de ethiek, had het duizenden jaren geleden al niet alleen over de ethos, maar ook over de retorica. Het ging voor hem niet alleen over ‘het juiste doen’, maar ook over ‘aantoonbaar’ het juiste doen. Ofwel; om de externe verantwoording van ons handelen. Dit zijn woorden die we nu ook vaak horen in het maatschappelijke debat over het gebruik van data of de inzet van algoritmen. Aristoteles is dus nog best bij de tijd. Maar wat betekent het voor ons als we data (meer) willen gebruiken?

Om te beginnen gaat het erom dat we de voordelen van het gebruik van data maximaliseren en tegelijkertijd risico’s moeten voorkomen of beperken. We mogen het vertrouwen van de cliënt niet beschadigen. Des te meer reden dat we ons bewust zijn van ethische en juridische dilemma’s en hierin bewuste en expliciete afwegingen maken die we ook kunnen uitleggen.

We mogen het vertrouwen van de cliënt niet beschadigen.

Waar hebben we het eigenlijk over als we de vraag of de AVG en ethiek het gebruik van data belemmeren, leggen naast de uitgangspunten die hier van ons gevraag worden? Op de weegschaal van de ethiek hebben we het over de beginselen respect voor de menselijke autonomie, voorkomen van schade, rechtvaardigheid en verantwoording. Op de juridische weegschaal wegen we de beginselen van transparantie, voorkomen of minimaliseren van risico’s, rechtmatigheid en aantoonbaarheid.

Geen onlogische beginselen als ik dit bekijk vanuit de bril van de cliënt of maatschappij. Het gebruik van data zal in bepaalde gevallen impact hebben op de privacy van cliënten. Het gaat erom dat we de juiste keuze maken op basis van de juiste afwegingen tussen verschillende waarden en belangen. Dat vraagt om een debat en soms het maken van lastige keuzes.

Uiteindelijk gaat het erom dat we goed kunnen uitleggen wat we doen, waarom en welke maatregelen we nemen om de belangen van de cliënt bij zowel de bescherming van zijn gegevens als het leveren van goede zorg veilig te stellen. By design zorgen we er zo ook voor dat de rechten van cliënten worden gewaarborgd.

Data ethiek; een kwestie van lastige vragen, die er voor zorgen dat de cliënt centraal staat.

Dit artikel stond ook in het Zorgverslimmers magazine 2023, dat bomvol innovatieve oplossingen en ideeën staat. Heb je het magazine gemist? Vraag het dan gratis aan ontvang het digitaal of per post.